Analiza krvi je rutinska medicinska procedura koja se koristi za procenu zdravstvenog stanja pacijenta. ...
Vrijeme izdavanja: 1 radni dan
Uzorkovanje: Vađenje krvi
3,50 KM
Alanin aminotransferaza (TGP/GPT/ALT/ALT) – Opšte informacije
ALT (ALAT), alanin aminotransferaza ili glutampiruvična transaminaza (TGP) je enzim koji je dio klase transferaza i katalizuje reverzibilni prijenos amino grupe (NH 2 ) iz amino kiseline (alanin) u α-ketoglutarat što dovodi do stvaranje pirogrožđane kiseline i glutamata. Nalazi se uglavnom u jetri (na nivou ćelija jetre, posebno u citosolu) i u opadajućem redosledu koncentracije u bubrezima, miokardu, skeletnim mišićima i pankreasu.
Ako je energetski metabolizam ćelije jetre poremećen infektivnim agensima (npr. virusi virusnog hepatitisa) ili toksičnim agensima, dolazi do povećanja permeabilnosti stanične membrane, uz prolazak citoplazmatskih komponenti u serum (citoliza). ALT je indikator citolize koji se najčešće istražuje i, prema mišljenju većine autora, najpogodniji za otkrivanje čak i minimalnog oštećenja jetre 3 ;5 . ALT je specifičniji za bolesti jetre od AST3 . Međutim, apsolutne vrijednosti ALT nemaju direktnu korelaciju s težinom oštećenja jetre i prognozom, pa su iz tog razloga serijska određivanja najkorisnija.
Preporuke za određivanje ALT
• dijagnostika bolesti jetre 1 ;
• diferencijalna dijagnoza hepatobilijarnih i pankreasnih bolesti 3 ;
• praćenje razvoja i liječenja virusnog hepatitisa 1;5 ;
• diferencijalna dijagnoza između hemolitičke i hepatičke žutice 1 .
Priprema pacijenta – à jeun (na prazan želudac) 4
Uzeti uzorak – venska krv 4;5
Kontejner za sakupljanje – vacutainer bez antikoagulansa sa/bez odvajajućeg gela 4 .
Neophodna obrada nakon berbe – serum se odvaja centrifugiranjem 4 .
Volumen uzorka – minimalno 0,5 mL seruma 4 .
Razlozi za odbijanje uzorka – intenzivno hemoliziran/lipemijski/bakterijski kontaminiran uzorak 4;5 .
Stabilnost uzorka – izdvojeni serum je stabilan 24 sata na sobnoj temperaturi; 1 sedmica na 2-8°C 4 .
Načini
Synevo laboratorije koriste dvije metode rada:
Referentne vrijednosti – zavise od starosti, pola i metode rada 4 :
1.
| Dob/spol | Vrijednosti (U/L) |
| 0-12 mjeseci | <71 |
| 1-3 godine | <31 |
| 4-6 godina | <36 |
| 7-12 godina | <44 |
| 13-17 godina | <45 |
| Ž: >17 godina
M: >17 godina |
<35
<50 |
2.
| Dob/spol | Vrijednosti (U/L) |
| 0-12 mjeseci | <56 |
| 1-6 godina | <29 |
| 7-17 godina | <37 |
| Ž: >17 godina
M: >17 godina |
<33
<41 |
Faktor konverzije: U/L x 0,0167 = µkat/L
Granica detekcije – 5 U/L (0,08 µkat/L) 4 .
Interpretacija rezultata
|
povećava |
|
• najveća povećanja vrednosti ALT (20-100 puta od normalne vrednosti) su otkrivena u slučaju akutnog virusnog i toksičnog hepatitisa (lekovi: ugljen-tetrahlorid, acetaminofen) 3 ; vrijednosti iznad 500 U/L upućuju na ovu dijagnozu 3 ; u slučaju akutnog hepatitisa s virusom A, povećanje ALT prethodi pojavi žutice za dvije sedmice, normalizacija vrijednosti ALT dolazi nakon oko 3 sedmice; u slučaju virusnog hepatitisa s virusom B ili C, vrijednost ALT pokazuje nepredvidivo povećanje i smanjenje, vraćajući se na gotovo normalne vrijednosti 3 ; kod perzistentnog kroničnog hepatitisa, vrijednosti transaminaza su povrijemeno povišene; kod hroničnog aktivnog hepatitisa dolazi do povećanja ALT-a, ali ne na nivou onih u akutnom hepatitisu; • kod opstruktivne žutice povećanja mogu biti mala i kasna; brzo i značajno povećanje (>600 U/l) praćeno strmim padom unutar 12-72 sata smatra se karakterističnim za akutnu opstrukciju žučnih kanala 3 ; • umjerena povećanja se ponekad primjećuju kod metastaza u jetri, a kod primarnog hepatoma ne dolazi do značajnih promjena; • kod steatoze jetre – povećava se 2-3 puta normalno; • kod ciroze jetre vrednosti ALT su normalne ili blago povišene (1-5 puta normalne) 3 ; • umjereni porasti se primjećuju i kod alkoholnog hepatitisa (<150 U/l), šoka, teških opekotina, infektivne mononukleoze, akutne limfoblastne leukemije (djeca) 5 , infarkta miokarda, zatajenja srca, eklampsije, hepatotoksičnosti, akutnog pankreatitisa 1 . |
|
smanjuje se |
|
• urinarne infekcije; • neoplazije; • nedostatak piridoksal fosfata (pothranjenost, konzumacija alkohola). |
Generalno, nivoi ALT i AST imaju paralelnu evoluciju. Pravim izuzetak za alkoholni hepatitis kod kojeg omjer AST /ALT (De Ritis) može biti veći od 2 kao rezultat smanjenja sadržaja ALT-a u jetri (zbog nedostatka piridoksal-fosfata) i, povrijemeno, omjera AST /ALT može se povećati kod pacijenata sa masnom infiltracijom jetre u trudnoći. Veći porast AST nego ALT javlja se i kod ciroze jetre i metastaza jetre, a kod pacijenata sa cirozom jetre odnos AST/ALT >=3 ukazuje na primarnu bilijarnu cirozu 3 .
Kritične vrijednosti – alkoholno-acetaminofen sindrom: vrijednosti >9000 U/l (ekstremni nivoi mogu razlikovati ovaj sindrom od virusnog ili alkoholnog hepatitisa) 1 .
Ograničenja i smetnje
! Normalne vrijednosti ALT ne isključuju uvijek bolest jetre 3 .
ALT je manje osjetljiv od AST kod bolesti jetre uzrokovanih alkoholom 1 .
• Fiziološka stanja – niske vrijednosti se mogu pojaviti tokom trudnoće.
• Patološka stanja – povećanje ALT može se naći kod pacijenata sa traumom mišića, rabdomiolizom, polimiozitisom i dermatomiozitisom, ali u tim slučajevima postoji i povećan nivo kreatin kinaze koji ukazuje na stanje mišića. Intramuskularne injekcije mogu uzrokovati blagi porast ALT. Povećani nivoi ALT se takođe mogu pojaviti kod gojaznih pacijenata 5 .
• Droga
Povećava : lijekovi koji proizvode holestazu : aminosalicilna kiselina, amitriptilin, anabolički steroidi, androgeni, azatioprin, benzodiazepini, karbamazepin, karbazon, hlorotiazid, hlorpropamid, klavulanska kiselina, dapson.
Lijekovi koji uzrokuju hepatocelularno oštećenje: acetaminofen, alopurinol, aminosalicilna kiselina, amiodaron, amitriptilin, anabolički steroidi, androgeni, asparaginaza, aspirin, azatioprin, karbamazepin, kenodiol, hlorambucil, hloramfenikol, hlorpropamid, cimetakonatroferon, danciklonatroferon, hlorpropamid, cimetakonatroferon dioksid disulfiram, eritromicin, estrogeni, etionamid, gliburid (glibenklamid), soli zlata, imipramin, merkaptopurin, metimazol, nikotinska kiselina, nitrofurantoin, oralni kontraceptivi, estrogeni, etanol (višak), etionamid, haprolomin ibukonazol, haprolomin ibukonazol soli (predoziranje), izoniazid, ketokonazol, MAO inhibitori, merkaptopurin, metotreksat, metoksifluran, metildopa, naproksen, papaverin, parametadion, penicilamin, penicilini, fenotiazini, fenilbutazon, propoksifen, su propoksiofen, propoksiofen,tolbutamid, perheksilin, fenazopiridin, fendion, fenobarbital, fenilbutazon, fenitoin, plikamicin (mitramicin), probenecid, prokainamid, propiltiouracil, pigranicamid, kinidin, rifampin, salicilazid, rifampin, vitamin A, salicilazilati, sulfon, tetrafar, sulfon, sulicilazin, tetrafar, sulfacin (rijetko).
Mnogi drugi lijekovi mogu uzrokovati povećanja koja su uglavnom prolazna, ali u određenim slučajevima ukazuju na hepatotoksičnost. Tu spadaju: acebutolol, aminoglikozidi, azitromicin, bromokriptin, kaptopril, cefalosporini, klaritromicin, klindamicin, klofibrat, klotrimazol, ciklosporin, citarabin, dakarbazin, didanozin, disopiramid, enfluranesteroprofloksinoksin, heparin, interferon, interleukin 2, labetalol, levamisol, levodopa, linkomicin, mebendazol, meflokin, metoprolol, nifedipin, omeprazol, ondansetron, penicilin, pentamidin, pindolol, piroksikam, propoksin, rekonzol, stropoksin, propoksin, rezoodin, propoksin , sulfonilurea, tiotiksen, tioguanin, trimetoprim, verapamil, zalcitabin, zidovudin 2.
Smanjuje : aspirin, ciklosporin, fenotiazini, interferon, ketoprofen, simvastatin, ursodiol 2 .
• Analitičke smetnje – kontaminacija uzorka eritrocitima može uzrokovati lažno povišene vrijednosti.
Lipemija može povećati apsorbanciju uzorka, a vrijednost ALT se ne može izračunati 4 .
Bibliografija
1. Frances Fischbach. Chemistry Studies. U Priručniku za laboratorijske i dijagnostičke testove. Lippincott Williams & Wilkins, SAD, 8. izdanje, 2009, 412-413.
2. Frances Fischbach. Efekti lijekova na laboratorijske testove. U Priručniku za laboratorijske i dijagnostičke testove. Lippincott Williams & Wilkins, SAD, 8. izdanje, 2009, 1220-1221.
3. Jacques Wallach. Krvni testovi. U Tumačenju dijagnostičkih testova. Izdavačka kuća medicinskih nauka, Rumunija, 7. izd. , 2001, 51-52.
4. Laboratorija Synevo. Reference specifične za korišćenu tehnologiju rada 2015. Vrsta reference: Katalog.
5. Laboratory Corporation of America. Imenik usluga i Vodič za tumačenje. OSTALO. www.labcorp.com 2015. Vrsta ref: Internet komunikacija
Više od 3000 testova u svim oblastima biohemije i mikrobiologije i patohistologije.
U Banjaluci 6 laboratorija i još 5 laboratorija širom B&H.
Svakog mjeseca, preko 15.000 pacijenata posjeti naše laboratorije.
Medicover Diagnostics B&H dio je vodećeg međunarodnog sistema koji pruža širok spektar zdravstvenih i dijagnostičkih usluga. Kompanija je osnovana 1995. godine u Švedskoj i posluje u Centralnoj i Istočnoj Evropi i Aziji.
Sva prava zadržana od strane Medicover grupe