Uloga štitne žljezde je da obezbjedi dovoljne količine T4 (tiroksin) i T3 (trijodtironin) hormona. Tiroksin nastaje isključivo u štitnoj žljezdi, dok se T3 sintetiše u žljezdi, ali nastaje dejonizacijom tiroksina.
Ovi hormoni utiču na razvoj i metabolizam. Oni ubrzavaju razgradnju glukoze u ćelijama i glikogena u jetri, utiču na snagu i frekvencu srčane radnje, na kvalitet kontrakcije poprečno-prugaste muskulature i na psihičku aktivnost. Direktno su odgovorni i za fizički i mentalni razvoj organizma (deluju na sintezu RNK).
Hašimoto tireoiditis (hronični limfocitni tireoiditis) je autoimuna bolest u kojoj ćelije imunog sistema napadaju vlastito tkivo žljezde. Uzrok nastanka Hashimotovog tireoiditisa su autoantitela koja u tireoidnoj žljezdi dovode do specifične imunološke-zapaljenske reakcije koja za posljedicu ima oštećenje sopstvenog tkiva i manifestacije ovog oboljenja. To su najčešće antitela na tireoidnu peroksidazu (TPO) ili antitireoglobulinska.
Relativno je često oboljenje i sreće se u oko 3-4% kompletne populacije. Daleko je češće u žena i opisuje se odnos oko 5-10:1 u korist žena, najčešće se dijagnostikuje izmedju 40-50 godine. Ova bolest je uzrok hipotireoze i kod dece. Kao glavni okidači autoimunog proceca, odnosno Hashimoto tireoiditisa, navode se virusi, infekcije, psihofizički stres, zračenje. Ono što je specifično za Hašimoto tireoiditis je da je najčešće udružen sa drugim autoimunim bolestima, kao što su reumatoidni artritis, lupus, šećerna bolest, perniciozna anemija, Sjogrenov sindrom, celijakija.
Klinički se ispoljava kao atrofični tireoiditis ili hipertrofična forma sa strumom. Funkcija žljezde može biti različita u zavisnosti od faze bolesti u kojoj se nalazi.
Na početku bolesti, zbog oslobađanja hormona štitne žljezde iz njenih oštećenih ćelija, dolazi do pojave simptoma hipertireoidizma (ubrzan rad srca, znojenje, masna koža, tremor, ekscitiranost, gubitak tjelesne težine). Ovi simptomi traju nekoliko dana, do par nedelja, pa dolazi do pojave simptoma hipotireoidizma (sniženi rad štitaste žlezde).
Samo ispoljavanje ovog oboljenja je veoma sporo, često neprimjetno, počinje blagim uvećanjem štitne žljezde koje se obično otkriva slučajno u rutinskom pregledu. Vrlo rijetko se pacijenti žale na bol ili neku nelagodnost u vratnoj regiji.
Kada preovladaju simptomi hipotireoze bolesnici osećaju umor, tromost, usporeno se kreću i govore, zaboravni su, nepodnose hladnoću, pospani su, bezvoljni, imaju problema sa koncentracijom. Česta pojava je povećanje tjelesne težine, smanjenje apetita, usporenje peristaltike i zatvor. Koža je blijeda i suva. Srčani ritam usporen. Postoji mišićna slabost i bolovi u mišićima. Javlja se poremećaj menstrualnog ciklusa, a kod muškaraca se javlja smanjenje seksualne funkcije.
Dijagnoza se postavlja na osnovu pregleda endokrinologa, laboratoriskih analiza hormona tireoidee (T4 i T3) kao i hormona koji utiču na nju (TSH) i ultrazvučnog pregleda. Cilj lečenja je uspostavljanje normalnog nivoa hormona u krvi.
